Digitalisering heeft onze manier van leven ingrijpend veranderd, met negatieve gevolgen voor de fysieke en mentale gezondheid, vooral van kinderen en adolescenten. Overmatige blootstelling aan beeldschermen hangt samen met problemen als obesitas, slaapproblemen en verminderde leerprestaties. Bovendien kan het de cognitieve en sociaal-emotionele ontwikkeling belemmeren. Om deze effecten tegen te gaan, adviseert de WHO om het gebruik van digitale apparaten te beperken en activiteiten zoals samen lezen te promoten om het welzijn van jongeren te bevorderen.
Kortom:
- Digitalisering heeft onze manier van leven radicaal veranderd, en dat heeft vooral gevolgen voor kinderen en jongeren.
- Overmatig gebruik van digitale apparaten kan negatieve effecten hebben op de fysieke en mentale gezondheid, zoals obesitas en slaapproblemen.
- Kinderen zijn kwetsbaar en kunnen te maken krijgen met verminderde leerprestaties en problemen in sociale interacties.
- Samen lezen is een effectieve strategie om de negatieve effecten tegen te gaan en de dialoog en emotionele verbinding te bevorderen.
- De WHO adviseert om de blootstelling aan digitale apparaten te beperken om een gezonde ontwikkeling van kinderen te bevorderen.
Digitalisering
Digitalisering heeft een radicale verandering teweeggebracht in de manier waarop we leven, waarbij voortdurende blootstelling aan beeldschermen de dagelijkse norm is geworden. Tegenwoordig worden kinderen en jongeren meer dan ooit omringd door digitale apparaten, van tablets tot mobiele telefoons, van computers tot televisies. Deze voortdurende blootstelling roept vragen op over de langetermijneffecten op de fysieke en mentale gezondheid. Daarbij verschuift de aandacht steeds meer naar de mogelijke negatieve gevolgen van een technologische verslaving.
Negatieve effecten
Het is gebleken dat digitalisering het fysieke en mentale welzijn aanzienlijk in gevaar kan brengen. Uit talrijke onderzoeken blijkt dat er meer gezondheidsproblemen optreden, zoals een sedentaire levensstijl die bijdraagt aan obesitas, en een toename van slaapstoornissen, veroorzaakt door overmatig beeldschermgebruik voor het slapengaan. Deze effecten zijn sterker bij jongere mensen, die extra kwetsbaar zijn voor de valkuilen van beperkte menselijke interactie en een sedentaire levensstijl.
Kwetsbaarheid in de kindertijd
Vooral kinderen worden geconfronteerd met een aantal risico’s die samenhangen met langdurig technologiegebruik. Veelvoorkomende problemen zijn onder meer overgewicht, slaapproblemen en slechte schoolprestaties. Gebrek aan lichaamsbeweging als gevolg van overmatige schermtijd heeft niet alleen gevolgen voor de fysieke gezondheid, maar kan ook de cognitieve en academische vaardigheden aantasten. Hierdoor ontstaat een vicieuze cirkel die moeilijk te doorbreken is.
Wat is de beste manier om wiskunde te studeren? Het belang van afbeeldingen en een workshopaanpak
Cognitieve ontwikkeling
De cognitieve ontwikkeling van kinderen wordt sterk beïnvloed door digitale technologieën. Hierdoor kunnen sociale interacties en betrokkenheid bij activiteiten die kritisch denken en creativiteit stimuleren, afnemen. Wanneer interactieve games en actieve leerervaringen worden vervangen door passieve consumptie van digitale content, kan dit leiden tot een afname van het probleemoplossend vermogen en de intellectuele nieuwsgierigheid, die essentieel zijn voor een gezonde en evenwichtige groei.
Sociaal-emotionele ontwikkeling
De gevolgen van digitalisering beperken zich niet tot het cognitieve aspect, maar strekken zich ook uit tot de sociaal-emotionele ontwikkeling. Kinderen die veel tijd doorbrengen met digitale apparaten, vertonen tekenen van prikkelbaarheid, een lagere emotionele intelligentie en relatieproblemen. Door het gebrek aan persoonlijke interacties kunnen ze hun emoties minder goed begrijpen en ermee omgaan. Hierdoor missen ze de sociale vaardigheden die ze nodig hebben om betekenisvolle relaties in het echte leven op te bouwen.
Adolescentie
Tijdens de adolescentie worden de negatieve effecten van blootstelling aan digitale technologie sterker. Veel adolescenten ontwikkelen depressieve symptomen en een verslaving aan digitale content. Hierdoor slapen ze minder en kunnen hun psychische problemen nog verder verergeren. Virtuele relaties vervangen vaak echte relaties, wat leidt tot sociale isolatie. Dit kan een blijvende impact hebben op het zelfvertrouwen en het algemene welzijn.
Veranderingen in de hersenen
Veranderingen in de hersenen die het gevolg zijn van overmatig technologiegebruik, kunnen al op zesjarige leeftijd zichtbaar zijn. Sociaal-emotionele problemen openbaren zich al op jonge leeftijd. Dit suggereert dat voortdurende blootstelling aan beeldschermen de neurologische ontwikkeling beïnvloedt. Ouders en opvoeders maken zich zorgen over deze situatie, omdat het vermogen van kinderen om emotionele banden te vormen en met hun emoties om te gaan, ernstig in gevaar kan komen.
Gedeeld lezen
Om de negatieve effecten van digitalisering tegen te gaan, blijkt samen lezen een effectieve strategie. Door kinderen te betrekken bij interactieve leesactiviteiten wordt niet alleen de liefde voor boeken aangewakkerd, maar wordt ook de dialoog en de emotionele band tussen ouders en kinderen gestimuleerd. Samen lezen biedt een belangrijke kans om communicatie- en relationele vaardigheden te ontwikkelen, wat bijdraagt aan het algemene welzijn van de allerkleinsten.
Verrijkende activiteiten versus video-exposure
Het is belangrijk om rekening te houden met het verschil tussen verrijkende activiteiten en passieve blootstelling aan videocontent. Lezen verbetert niet alleen de concentratie en creativiteit, maar stimuleert ook kritisch denken. Integendeel, het passief consumeren van visuele inhoud beperkt de cognitieve en affectieve interactie en draagt bij aan een verarming van de intellectuele en sociale capaciteiten.
WHO-aanbevelingen
Als reactie op deze zorgen heeft de WHO duidelijke aanbevelingen gedaan voor het beheersen van de blootstelling van kinderen aan digitale apparaten. Voor kinderen vanaf 0 jaar wordt geadviseerd om beeldschermen volledig te vermijden, de blootstelling aan beeldschermen te beperken tot maximaal één uur per dag voor kinderen vanaf 2 jaar en tot nog eens één uur voor kinderen van 3-4 jaar. Deze richtlijnen zijn erop gericht een gezonde en evenwichtige ontwikkeling te bevorderen door sociale interactie en fysieke activiteiten bij kinderen van alle leeftijden aan te moedigen.
